معارف غنی غدیر در زیارت نامه غدیریه امام هادی(ع)
تاریخ انتشار: ۱۸ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۶۷۲۴۶۰
نوشتار پیش رو، به مناسبت عید غدیر خم، عید ولایت و امامت ضمن توجه به سند و محتوای غنی زیارت غدیریه امام هادی(ع) به بیان محورها و موضوعات کلی غدیر از زیارت نامه حضرت می پردازد.
خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه_رضا صفری: بعد از شهادت امام حسین(ع)، ائمه معصومین رویکرد دیگری در مقابله و مواجهه با تهدیدات دشمنان مکتب اسلام و نیز در جهت تبیین معارف و مبانی دینی و اصولی دین اتخاذ کردند که مهمترین شاخصه این رویکردها و اقدامات خود را در راستای فعالیت های فکری و فرهنگی نشان می دهد که توسل به معارف دینی از جمله معارف غنی دعایی و تببین موضوعات اساسی مکتب تشیع بخصوص در جهت اثبات حقانیت اهل البیت(ع) و نیز وصایت امیرالمومنین(ع) بعد از رسول گرامی اسلام می باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
بر اساس چنین رویکردی است که امام هادی(ع) دهمین پیشوایی مکتب تشیع به پیروی از دیگر ائمه اطهار(ع) به ویژه امام زین العابدین(ع) که از طریق دعا به آموزش شیعیان و دیگر مسلمانان پرداخت، علاوه بر دعا، فرهنگ زیارت و زیارت نامه را وسیله تعلیم معارف والای مکتب اهل بیت(ع) قرار داد. از آن بزرگوار زیارت نامه هایی چون زیارت جامعه کبیره، زیارت امیرالمؤمنین علی(ع)، زیارت حضرت زهرا(س) و زیارت غدیریه به دست ما رسیده است. از میان زیارت نامه های منقول از آن حضرت(ع)، دو زیارت نامه جامعه کبیره و غدیریه از نظر حجم و محتوا اهمیت بیشتری دارد.
از این رو در نوشتار پیش رو، به مناسبت عید غدیر خم، عید ولایت و امامت ضمن توجه به سند و محتوای غنی زیارت غدیریه امام هادی(ع) به بیان محورها و موضوعات کلی غدیر از زیارت نامه حضرت خواهیم پرداخت.
چرایی تمسک ائمه معصومین به ادعیه و زیارت نامه ها
ائمه معصومین(ع)در تمام لحظات و ساعات حیات خود لحظه ای از یاد ذات اقدس الهی غفلت نورزیدند. نماز،روزه،دعا و زیارت و...همگی ابعادی از راه های برقراری ارتباط با خدای سبحان است. تامل در فحوای و مضامین عرفانی و عمیق دعا و زیارت نامه ها می تواند ابعاد مهمی از چگونگی طی طریق و سلوک معرفت و رسیدن به قرب الهی را در اختیار بندگان قرار دهد که به برخی از مهم ترین آنها اشاره می کنیم. مواردی که فصل مشترک همه دعاها و زیارت نامه های امام هادی(ع) است.
۱)پیوند با خداوند
ائمه معصومین در تمام حالات و احوال تنها به ذات اقدس الهی توجه داشته و به او پناه می بردند. دعاها عینیّت بخشیدن و وانمود کردن میزان گسستن ائمه علیهم السّلام از غیر خدای تعالی و تمسّک ایشان به خداست و این که ایشان با تمام حواس و عواطف و قلب و دلشان ایمان داشتند(شریف قرشی، ۱۳۷۱، ص۱۷۹)بنابراین این ادعیه ها می توان میزان پیوند انسان با خدای سبحان را تقویت کند.
۲)راهنمایی مسیر سیرو سلوک
دعاها، روشها و قوانین سیر و سلوک، و اصول اخلاق، و هر آن چه را که از قوای برتر روانی باعث درخشش شخصیّت انسانی است، به ما میآموزد. (شریف قرشی، ۱۳۷۱،ص۱۸۴)
۳) ایجاد پیوند میان مردم واهل بیت (ع)
افزون بر صلوات های مکرر بر محمد و آل محمد – که در این دعاها و تقریباً تمامی ادعیه ائمه اهل بیت (ع) وجود دارد – نسبت به ارتباط محکم و ناگسستنی میان امت و آل محمد (ع) تاکید خاصی شده ااست(جعفریان،۱۳۸۱،ص۵۲۲) به عنوان نمونه ، به این قطعه ای از دعا اشاره می گردد : «اللهم فصلِّ علی محمد وآله ولا تقطع بینی وبینهم فی الدنیا والآخره واجعل عملی بهم متقبلا »
پروردگارا ! درود فرست بر محمد وآل محمد (ع) و ارتباط میان من وایشان را در دنیا و آخرت قطع مفرما و اعمال مرا به خاطر ایشان قبول بفرما »(خزعلی،۱۴۲۴ ،ج۲، ص۵۳۹)
۴) تاکید بر مقام ولایت و رهبری اهل بیت (ع)
در زیارتی که از امام هادی (ع) روایت شده به طور مکرر بر این معنا تاکید شده و اهل بیت رسول خدا (ص) به معنای خاص آن که با تعبیرهائی همچون : معدن الرحمة ، خُزّان العلم ، قادة الامم ، ساسة العباد ، أمناء الرحمان ، ائمة الهدی ، ورثة الانبیاء ، و حجج الله علی اهل الدنیا والآخرة والاولی ، وصف شده اند،(جعفریان،۱۳۸۱،ص ۵۲۲) همچنین در همین زیارت ، خطاب به ائمة هدی (ع) آمده :«اشهد انکم الائمة الراشدون ، المهدیون ، المعصومون ، المکرمون ، المقربون ، المتقون ،الصادقون، المصطفون ، المطیعون لله ...؛گواهی می دهم که شما امامان مرشد ،هادی ، معصوم ، بزرگوار ، مقرب نزد خدا ، پرهیزگار ، راستگو ، برگزیده ، مطیع خداوند، هستید »( ابن قولویه قمی،۱۳۵۶ق،ص۵۴)
۵) تاکید بر اطاعت از مکتب امام
از دید امام ، معارف حقه الهی را تنها در مکتب اهل بیت پیامبر (ص) می توان یاد گرفت ، در این صورت تنها کسانی بر حقند که پیروی از مکتب وتعلیمات این خاندان پاک کرد ه باشند و گرنه مارق و از جاده حق کنار افتاده ند (جعفریان،۱۳۸۱، ص۵۲۳). «و جاهدتم فی الله حق جهاده حتی اعلنتم دعوته وبینتم فرائضه واقمتم حدوده ونشرتم شرائع احکامه وسننتم سنته .... و فصلُ الخطاب عندکم وآیات الله لدیکم و عزائمه فیکم ونوره وبرهانه عندکم و امره الیکم»(مرعشی التستری،۱۴۰۹، ج۳۳،ص۸۸۲).شهادت می دهم که شما آنگونه که سزاوار بود جهاد کردید ، تا آنجا که دعوت خداوند را آشکار نمودید ، احکام الهی را روشن ساخته ، حدود الهی را اقامه کردید ، شریعت الهی را نشر دادید و سنت های خداوندی را استوار نمودید .......فصل الخطاب و آیات الهی نزد شما است و امر خداوند به شما واگذار شده است
زیارت غدیریه امیرالمومنین(ع)
غدیر بدون شک بعد از رسالت نبی مکرم اسلام، مهم ترین و تعیین کننده ترین حادثه ای است که در بین امت اسلامی به خواست و اراده الهی و ابلاغ پیامبر اسلام به امت اسلامی به وقوع پیوسته است.امری که در آن وصایت و جانشینی امیرالمومنین(ع) از طرف رسول خدا به همه بشریت معرفی و ابلاغ می گردد.گزارش ها و روایات بی شماری از ائمه معصومین(ع) وجود دارد که در ادوار مختلف و در شرایط مختلف در جهت تبیین معارف تشیع و اثبات حقانیت اهل بیت(ع) به تفسیر ابعاد مختلفی از حدیث غدیر پرداخته اند.یکی از این موارد، زیارت نامه ای که در این خصوص از سوی امام هادی(ع) صادر شده است. امام ابو الحسن الهادی علیه السّلام در سالی که معتصم آن حضرت را از مدینه به سرّمنرأی آورد ، آن مرقد شریف را با این زیارتنامه زیارت کرد، که از برجستهترین و بالاترین زیارتهاست، در این زیارتنامه از فضایل امام امیر المؤمنین (ع) و از مشکلات سیاسی و اجتماعی آن روزگار که آن حضرت دچار بود- و قسمتی از فرازهای زیارت را تشکیل می دهد- سخن گفته است.(شریف قرشی، ۱۳۷۱، ص۲۰۷)
الف. سند زیارت غدیریه
بر اساس منابع و شواهد موجود، این زیارت نامه نسبتا مفصل را شیخ ابوعبدالله محمد بن جعفر مشهدی (زنده در ۵۸۰) در کتاب المزار الکبیر نقل کرده است (ص ۲۶۳ – ۲۸۲). سند این زیارت نامه چنین است: ابن مشهدی از ابو الفضل شاذان بن جبرئیل قمی از عماد الدین محمد بن ابوالقاسم طبری از ابو علی فرزند شیخ طوسی از پدرش از شیخ مفید از ابن قولویه قمی از شیخ کلینی از علی بن ابراهیم قمی از پدرش از ابو القاسم حسین بن روح نوبختی و عثمان بن سعید عمری از امام حسن عسکری (ع) از امام هادی (ع) (ابن مشهدی، ص ۲۶۳ – ۲۶۴). رجال این سند همگی از بزرگان و شیوخ طائفه و رؤسای مذهب شیعه هستند و در وثاقت هیچ یک از آنان نمی توان خدشه کرد و محدث قمی نه تنها به معتبر بودن سند این زیارت نامه تصریح کرده بلکه فرموده است کمتر حدیثی به قوت سند این زیارت نامه می رسد (هدیة الزائرین، ص ۲۴۱ – ۲۴۲؛ مفاتیح الجنان، ص ۳۶۳). به علاوه این سند منتهی می شود به حسین بن روح و عثمان بن سعید عمری رضوان الله علیهما که به ترتیب نایب سوم و اول امام زمان ارواحنا له الفداء هستند و این دو بزرگوار از امام عسکری (ع) نقل می کنند. ممکن است چنان که در سند آمده هر دوی آنان از امام عسکری (ع) این زیارت نامه را روایت کرده باشند اما اگر چنان که جاسم حسین (ص ۱۹۲) احتمال داده، حسین بن روح (درگذشته ۳۲۶)، امام عسکری (ع) (شهید ۲۶۰) را درک نکرده باشد، به احتمال قوی در سند تصحیف شده و صحیح آن حسین بن روح از عثمان بن سعید بوده است.
ب. بررسی فرازهایی از متن زیارت غدیریه
بعد از اثبات صحت و اتقان حدیث به لحاظ سندی، حال به بررسی محتوای این زیارت نامه می پردازیم.زیارت نامه ای که بواسطه آن می توانیم حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر امیرالمومنین(ع) را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.
۱- امام هادی (ع) در این زیارت خود درباره جدّش امام امیرالمؤمنین (ع)، فرموده است که آن حضرت نخستین کسی است که اسلام آورد و به خداوند مؤمن و معتقد شد و دعوت پیامبر خدا را لبیک گفت، امام هادی جدش را مخاطب ساخته، میگوید: «تو نخستین کسی هستی که به خدا ایمان آوردی و در پیشگاه خدا نماز گزاردی و در راه او جهاد کردی...»
۲- امام علی النقی (ع) در این زیارتنامه، از جهاد امام امیر المؤمنین (ع) و بیباکی، دلاوری و سرسختی آن حضرت در جنگ ها سخن گفته، و خطاب به جد بزرگوارش عرض میکند: «تو دارای مواقفی آشکار و مقاماتی مشهور و روزهای سخت فراموش نشدنی مانند روز جنگ بدر و روز جنگ احزابی، که در آن اوقات خداوند مؤمنان را آزمود و همه سخت متزلزل و نگران بودند و جان ها به لب رسیده بود و به خداوند بدگمان شدند و منافقان و آنانی که در دل هایشان مرض بود، گفتند وعده های خدا و رسول به ما، جز فریب نبود ... یا علی! تو بودی که در آن هنگام، عمرو بن عبدود آنها را کشتی و جمعیّت آنان را پراکنده ساختی، و خداوند کافران را با دل های پر از خشم بازگرداند، در حالی که به هیچ هدفی نرسیده بودند، و خداوند مؤمنان را از رنج جنگ و کارزار آسوده کرد و خداوند بر همگان مسلط و عزّت و اقتدار دارد ... و باز در جنگ احد ... و نیز در روز جنگ حنین ... و تو یا علی! در آن کارزار، دارای مقام صبر بودی و به اجر عظیم الهی رسیدی ... و در روز جنگ خیبر ... و تو ای مولا! در تمام جنگ ها با پیامبر- صلّی اللّه علیه و آله- حاضر بودی و به اتفاق او در راه خدا جهاد میکردی و پرچم اسلام را در جنگ ها پیشاپیش پیامبر (ص) می بردی و در مقابل او شمشیر بر فرق دشمنان می زدی و چون کار آزمودگی و مهارت و تدبیرت در کارها مشهور بود، پیامبر (ص) در بسیاری جاها تو را فرمانفرما قرار داد و هیچ کس دیگر را فرمانروای تو نساخت».
۳- امام هادی (ع) در زیارت نامه خود، خوابیدن حضرت علی (ع) در بستر پیامبر- صلّی اللّه علیه و آله- را مطرح کرده است که با جان خود و فداکاری خویش آن بزرگوار را حفظ کرد موقعی که قریش اجتماع کرده بودند تا او را بکشند، امام هادی (ع) می فرماید: «یا علی! حال تو در شبی که به جای پیامبر (ص) در بستر او خوابیدی نظیر حال حضرت اسماعیل ذبیح الله (ع) بود که هر چه پدرش به او فرمود، او پذیرفت و تو نیز همچون اسماعیل با بردباری و شکیبایی از پیامبر اطاعت کردی، ... خداوند نیز طاعت تو را سپاس گفت و کار نیک تو را بر امت آشکار ساخت و فرمود: وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ». [بقره/۲۰۷]
۴- امام دهم (ع) در زیارت خود به بعضی از صفات برجسته جدش امام امیر المؤمنین (ع) اشاره فرموده است:
«گواهی میدهم ای امیر مؤمنان! که تو همیشه با هوای نفس مخالفت کرده و همواره به همراه تقوا و پرهیزگاری، بر فروخوردن خشم و غضب توانا بودی، و از بدی های مردم، چشم می پوشیدی، و هنگامی که مردم از دستور خدا سرپیچی می کردند، تو سخت خشمناک میشدی، و چون راه طاعت می پیمودند تو خوشنود میگشتی و به هر چه عهد و پیمان داشتی عمل میکردی و آن چه را که باید پاس داری، کاملا رعایت کردی و هر چه را به ودیعت نزد تو گذاشتند، محافظت فرمودی. و آن چه از فرمان خدا بر عهده تو بود که به مردم تبلیغ کنی، انجام دادی. گواهی میدهم که تقیه تو از دشمنان نه به خاطر ذلّت و خواری بود و خودداری کردن تو از گرفتن حقّت نه به سبب عجز و ناتوانی بود، و هرگز اظهار رضایت بر خلاف رضای خدا از آنان نکردی و نه از راه سستی و ضعف در برابر ستم هایی که به تو رسید تسلیم شدی و از طلب حق خود کوتاهی کردی، پناه به خدا! هرگز از ترس و ضعف و ناتوانی نبود- بلکه ظلمی که کردند در راه دین خدا منظور داشتی و کارت را به خدا واگذاشتی. و در سختی ها و شداید روزگار باکی نداشتی و در مشکلات سستی به خود راه نمیدادی، و از جنگ ها- در راه اسلام- بازنایستادی ...».
۵- این زیارت نامه مشتمل بر بیان جریان غدیر است که مسلمانان در آنجا با امام امیر المؤمنین (ع) به عنوان خلیفه و امام ایشان بیعت کردند، از این رو امام هادی (ع) می فرماید: «همانا خداوند دعای پیامبرش را درباره تو مستجاب کرد، آنگاه خداوند پیامبرش را مأمور ساخت تا امامت تو را بر امّت آشکار کند تا مقام والای تو هویدا گردد، و برهان حقانیت تو بر مردم آشکار شود، و سخنان بیهوده مخالفان نابود گردد و راه عذر و بهانه مردم قطع شود. ... پیامبر (ص) فرمود: آیا بر مؤمنان از خودشان سزاوارتر نیستم؟ مردم همه عرض کردند: چرا یا رسول الله. آنگاه دست تو را- علی- گرفت و فرمود: «هر که را من سرپرست و آقایم، این علی سرپرست و مولاست، بار الها دوست بدار هر که علی را دوست بدارد و دشمن دار آن کس را که علی را دشمن بدارد و یاری کن هر که را که او را یاری کند و خوار گردان هر که او را خوار سازد ...»
منابع و ماخذ:
قرآن کریم
ابن قولویه قمی، ابو القاسم جعفربن محمد (۱۴۱۷)، کامل الزیارات، به کوشش جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسة نشر الفقاهة
ابن مشهدی، ابوعبدالله محمد بن جعفر(۱۴۱۹)، المزار الکبیر، به کوشش جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی
آیت الله خزعلی(۱۴۲۴ ق)، موسوعة الإمام الهادی علیه السلام، قم، مؤسسة ولی العصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف
تستری، محمدتقی (۱۴۲۲)، قاموس الرجال، قم: مؤسسة النشر الاسلامی
جعفریان، رسول(۱۳۹۱ش)، حیات فکری – سیاسی امامان شیعه (ع)، تهران: نشر علم
حسین، جاسم(۱۳۸۵ش )، تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم (عج)، ترجمه سید محمدتقی آیت اللهی، تهران: امیرکبیر
قرشی، باقر شریف (۱۳۷۱)، تحلیلی از زندگانی امام هادی (ع)، ترجمه محمد رضا عطائی، مشهد: آستان قدس رضوی
قمی، عباس (۱۳۸۳ش)، هدیة الزائرین و بهجة الناظرین، قم: مؤسسه جهانی سبطین
همو ([بیتا])، مفاتیح الجنان، تهران: اسوه.
--------------------------------------------------------------------------
تذکر: کاربر محترم! انتشار مطالب دیگر رسانه‌ها از سوی پایگاه خبری تحلیلی بی‌باک لزوما به معنای صحت و تایید محتوای آنها نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود. در ضمن شما می توانید اخبار و مطالب وزین خود را که تا کنون در هیچ رسانه‌ای منتشر نشده است از طریق بخش "تماس با ما" یا پل ارتباطی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید برای ما ارسال نمایید تا در صورت دارا بودن مولفه‌های لازم، منتشر گردد.
------------- با کلیک بر روی لینکهای ذیل تمامی روزنامه‌های کشور را رایگان مطالعه کنید -------------
روزنامه‌های عمومی | روزنامه‌های اقتصادی | روزنامه‌های ورزشی | سایر روزنامه‌ها| هفته‌نامه و ماهنامه | نشریات استانی
منبع: بی باک نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bibaknews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بی باک نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۶۷۲۴۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نامه محرمانه ساواک درباره عروس بزرگ امام(ره)
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، معصومه حائری یزدی که روز پنجشنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ در ۸۶ سالگی درگذشت و پیکر ایشان روز هشتم اردیبهشت پس از تشییع در حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) در بقعه شیخ فضل‌الله به خاک سپرده شد.
آنگونه که تسنیم روایت کرده، محل دفن ایشان از این جهت نمادین است که بقعه شیخ فضل‌الله نوری در سال‌های دور محل ملاقات امام خمینی(ره) و آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی بود که به جز همکاری در هیأت مصلحین حوزه، هر روز هنگام غروب آفتاب آنجا با هم گفت‌وگو می‌کردند.
ازدواج مصطفی و معصومه در سال ۱۳۳۳، پیوند دو خاندان خمینی و حائری یزدی بود؛ این زندگی مشترک پس از ده سال با تبعید حاج مصطفی خمینی همراه پدر، وارد مرحله تازه‌ای شد و تا زمان شهادت همسر در اول آبان ۱۳۵۶، معصومه حائری بارها برای دیدارش به نجف رفت و برگشت.
یکی از سندهایی که در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی وجود دارد (شماره پرونده ۳۹۲) ، موافقت اداره کل سوم ساواک با درخواست معصومه حائری برای صدور گذرنامه جهت مسافرت به عراق را نشان می‌دهد. طبق این اسناد، شهربانی کل کشور در نامه‌ای محرمانه از ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور درباره تقاضای صدور پروانه خروج از کشور استعلام می‌گیرد:
«شهربانی کل کشور
تاریخ ۴۶/۶/۱۳
از شهربانی کل کشور (اداره اطلاعات)
به تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور
درباره معصومه حائری یزدی فرزند مرتضی شناسنامه ۶۹۲۳۵ قم متولد ۱۳۱۷
نامبرده بالا طی تسلیم شرحی اعلام نموده مدتی قبل برای دیدار بستگان خود از عراق به ایران مراجعت و جهت بازگشت به کشور مزبور به منظور ملحق شدن به همسرش حاج سیدمصطفی خمینی تقاضای صدور پروانه خروج نموده است. خواهشمند است دستور فرمائید نسبت به انجام درخواست مشارالیها نظریه اعلام دارند.
رئیس شهربانی کل کشور . سپهبد مبصر از طرف سرتیپ صمد پاکپور»
۲۷۲۱۸
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901447
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت